Özel Yetenekliler

Özel Sayısı

Eylül – Aralık 2020

  • Sayı

    115-116
  • Cilt Adedi

    2
  • Sayfa

    790
  • Makale

    67

Konu Başlıkları

  • Genel Değerlendirme
  • Özel Yetenekli Eğitiminde Tarihsel Süreç
  • Politikaları Belgeleri ve Karar Mekanizmalarının Çalışmaları
  • Özel Yeteneklilik Kavramı ve Tanılama
  • Özel Yetenekliler için Eğitim Stratejileri, Model Önerileri ve Tespitler
  • Özel Yeteneklilerin İhtiyaçları
  • Etiketlenme ve PDR Hizmetleri

Yeni Türkiye’den

Değerli Okuyucular,

 

Tarihin akışı içinde ve dünyanın her döneminde, eğitim konusunun, derinliğine ihtisas isteyen bir konu olduğu görülür. İçinde yaşanılan toplum için çok büyük önem arz eden sosyal ve ekonomik değerlerin geleceğe taşınması ve yaşatılması konusu ise, toplumun eğitim seviyesi ile yakından ilişkilidir. Birbirinden farklı kabiliyet ve zekâya sahip bireyler söz konusu olursa konu daha hassas bir özellik arz etmektedir.

Türk Milleti olarak yetenek keşfedip onu eğitmede ve değerlendirmede güçlü bir mirasa sahibiz. “Selçuklular” medrese kurumunun oluşumunda ve gelişiminde önemli bir role sahip olmuşlardır. Maaşlı bilim adamları atayarak dinî bilimler yanında pozitif bilimleri de okutmuşlardır. ‘Ahilik’ teşkilatının askerî, siyasî, sosyal ve eğitim hayatındaki faaliyetleri, topluma kazandırdığı değerler ve özellikle usta-çırak eğitimindeki felsefî anlayışı, tarihimizin gurur duyacağı bir dönemi oluşturmuştur. Özel Yetenekli bireylerin bir ülke için ne ifade ettiğini kadim tarihimizdeki başarılarımız bize göstermiştir. Gerek saray ve hükümet teşkilatında, gerekse orduda önemli bir mevkiye sahip olan “Gulâmlar” da Selçukluların kültür ve medeniyet tarihine önemli katkılar sağlamışlardır.

“Osmanlı Devleti” ise farklı birikimlerden de yararlanarak kendine özgü özel bir eğitim sistemi ve kurumu ortaya çıkarmıştır: ‘Enderûn’… Asıl işlevini Fatih Sultan Mehmet zamanında kazanan Enderûn Mektebi, teorik ve uygulamalı eğitimi ile keşfedilen gençlerin yetenekleri doğrultusunda, çok farklı alanlarda devlete hizmetini sağlamıştır. Devletin en üst makamları keşfedilen bu yeteneklere açılmıştır. Enderûn’daki başarımız başka ülkelerin eğitim sistemlerine de kaynaklık etmiştir.

Bugün dünyanın içinde bulunduğu teknolojik yapı, sanayileşme, hızlı gelişim ve iletişim imkânları ülkelerin ekonomik ve sosyal kalkınmasında, bilgiye ve insana yatırımı ön plana çıkarmıştır. Ancak bu kalkınmanın temelinde, sistematik düşünce yatmalıdır. Kurumsallaşmış bir eğitim sistemi içinde, kamu-özel sektör işbirliğinin, bilim ve sanayi işbirliğine dönüşebilmesi; üniversitelerin, akademik çevrelerin, STK’ların, vakıfların ve organize sanayii bölgelerinin işbirliğinden geçeceği unutulmamalıdır

Bu işbirliği, çocuklarımızdaki mevcut potansiyelleri tespit edecek, geliştirecek, tüm insanlık ve ülkemiz adına büyük bir hizmet sağlayacaktır. Eğitimleri tamamlanan bireylerin bilgilerini geleceğe taşımalarında toplumun sahip olduğu teknolojik yapının önemi inkâr edilemez. Bu noktada çalışma yapan tüm eğitimcilere, özel yetenekli çocuklara ve ailelerine, sosyal ve ekonomik eğitim desteğinin sağlanması fevkalade önemlidir.

***

Özel Yetenekliler tanımlanırken, üstün zekâ ve üstün yetenek kavramları çok fazla kullanılmakta ve bu kavramların birçok tanımı yapılmaktadır. Biz bu sayılarda Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nca (BTYK) yayınlanan Strateji ve Uygulama Plânında kullanılan “özel yetenek” kavramını tercih ettik. Ancak değerli yazarlarımızın makalelerinde tercih ettikleri ve alanyazında da kullanılan “üstün zekâ / yetenek” kavramlarına olduğu gibi yer verdik. Makaleleriyle katkı sağlayan değerli Bakanlarımıza, Bürokratlarımıza, Akademisyenlerimize ve Araştırmacılarımıza teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Bilim, sanat, edebiyat, spor ve diğer alanlardaki özel yetenekli çocuklarımızın eğitimi ile ilgili bugüne kadar yapılan çalışmaları, alınan mesafeyi takdirle karşılıyoruz. Millî Eğitim Bakanlığının çağın gerektirdiği yeterliliklere ulaşmak için yoğun gayret içinde olduğunu görüyor ve biliyoruz. Bu konuda öncü olan Millî Eğitim Bakanımız Sayın Prof. Dr. Ziya Selçuk’a değerli yazılarıyla yaptıkları katkılar için şükranlarımızı sunuyoruz.

En iyi ve en büyük yatırım insana yapılan yatırımdır. Eğitim kurum ve kuruluşlarımızın da bu bilinçle hareket ederek, geleceğin Türkiye’sinin ihtiyacı olan insangücünü yetiştirmede üzerine düşeni yerine getireceğine inancımız tamdır.

Selam, sevgi ve saygılarımla…

Ülker GÜZEL

İçindekiler

1. Cilt

Özel Yetenekliler 1- 115. sayı

Ziya Selçuk

Eğitim 2023 Vizyonu Işığında Özel Yeteneklilerin Eğitimi / 7

 

Genel Değerlendirme

İsmet Yılmaz

Armağanlı Çocukların Eğitimi / 14

 

Nabi Avcı

Her Çocuk Biriciktir ve Kendine Göre Yeteneklidir / 18

 

Hüseyin Çelik

En Büyük Sermaye… / 21

 

Özel Yetenekli Eğitiminde Tarihsel Süreç

Ümit Davaslıgil

Türkiye’deki Üstün Zekâlı ve Yeteneklilerin Eğitim Serüveni / 25

 

Dursun Uçan – Murat Gürkan

Üstün Yetenekli Bireylere Eğitim Veren Kurumlar ve Tarihsel Gelişimleri / 34

 

Politika Belgeleri ve Karar Mekanizmalarının Çalışmaları

Halide İncekara

Meclis Araştırma Komisyonu Raporundan Yansımalar / 55

 

Feyzullah Şahin

Türkiye’de Özel Yeteneklilerin Eğitimi: Politika Belgeleri ve Yasalar Bağlamında Bir Tartışma / 63

 

Serdar Arhan

Millî Eğitim Şûralarında Üstün Zekâlı / Özel Yetenekli Çocukların Eğitimi ile İlgili Kararlar / 77

 

Özel Yeteneklilik Kavramı ve Tanılama

Uğur Sak

Üstün Yetenek Kavramının Belirsizliğinden Ortaya Çıkan Bulanık Kuram / 99

 

Ahmet Bildiren

Üstün Yetenekli Çocukların Tanılanması / 109

 

Ümit Davaslıgil

Üstün Zekâlı ve Yetenekliler (Özel Yetenekliler) / 117

 

Tunahan Coşkun

Zekâ, Yetenek Kavramları ve Üstün Yetenekli Çocukların Özellikleri / 144

 

Hakan Sarı – Tuğba Pürsün

Üstün Zekalı / Üstün Yetenekli Çocuklarla İlgili Eğitsel Durumun Değerlendirilmesi / 152

 

Abdullah Eker – Hakan Sarı

Yaş Düzeyinin Üstün Yeteneklilerin Tanılanmasına Etkisinin Uzman Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi / 163

 

Ahmet Kurnaz – Hamza Kaynar

Üstün Zekâlı ve Yetenekli Çocuklar ve Eğitimleri ile İlgili En Çok Sorulan Sorular / 175

 

Rahile Öztürk

Neden Önemsenmiyorum? / 207

 

Özel Yetenekliler İçin Eğitim Stratejileri, Model Önerileri ve Tespitler

Ayşegül Ataman

Üstün Zekâlıların Eğitiminde Türkiye Hangi Açmazları Halletmek Zorundadır? / 215

 

Mustafa Ruhi Şirin

Türkiye’de Zekâ ve Yetenek Eğitimi Sarmalı -Kaplumbağa ile Tavşan Masalı- / 228

 

Mahmut Çitil

Türkiye’de Üstün Yeteneklilerin Eğitimi Nasıl Olmalı? Strateji Belgeleri Işığında Politika Önerileri / 232

 

Kemal Tekden

Yerüstü Hazinelerimiz (Üstün Zekâlı Çocuklar) / 256

 

Ahmet Kurnaz

Ülkemizde Üstün Zekâlı ve Yetenekli Öğrenciler İçin Strateji ve Uygulama Önerileri / 262

 

Tülay Selamoğlu

Tarihî Tecrübemiz Işığında Üstün Yeteneklilerin Tespiti ve Eğitimi / 286

 

Mehmet Palancı

Üstün Yeteneklilik ve Gerçeklik / 294

 

Merve Deniz Pak

Güre Üstün Yetenekli Çocuklarla Okul Sosyal Hizmeti Uygulamaları / 299

 

Rıdvan Karabulut

Armağanlı Çocuklar – ‘Üstün Yetenekli Çocuklar’ / 308

 

Yakup Öksüz

Üstün Yetenekli Çocuklarımız ve Ülkemizin İmkânları / 310

 

Özel Yeteneklilerin İhtiyaçları, Etiketlenme ve PDR Hizmetleri

 

Hakan Sarı – Abdurrahman Uyanık

Özel Yetenekli Öğrencilerin Psikolojik İhtiyaçlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi / 315

 

Fatma Altun – Hikmet Yazıcı

Dünden Bugüne Üstün Yeteneklilerle Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri / 330

 

Bahar Uyaroğlu

Özel Yetenekli Çocukların Gelişimsel İhtiyaçları / 347

 

Mehpare Kınık Ustomar – Atiye Koç

Üstün Potansiyelli Çocukları Tanımak – Anlamak ve TÜZYEV (Farklı Bir Bakış) / 352

 

Cemre Tatlı

Eş Tanılı Üstün Yetenekliler: İki Kere Farklı Çocuklar / 358

 

Ercan Öpengin

Özel Yetenekli Öğrencilerin Etiketlenme Olgusu / 362

 

Uğur Zat

Üstün Zekâlı Çocuklara Akran Zorbalığı / 375

 

Uğur Zat

Üstün Potansiyelli Çocuklarda Ergenlik Döneminde Öfke, Stres ve Kaygı Üzerine: Duyguların Deşifrasyonu / 378

2. Cilt

Özel Yetenekliler 2- 116. sayı

Bilsem (Bilim ve Sanat Merkezleri)

 

Necate Baykoç

Bilim ve Sanat Merkezleri BİLSEM, Türkiye’ye Özgün Model / 7

 

Aykut Yaman – Dilşad Yaman

Ülkemizde Bilim ve Sanat Merkezlerinin Yapı ve İşleyişi Nasıldır? / 14

 

Ali Rıza Abay – Engin Güneş

BİLSEM Sorunlarına Okul Sosyal Hizmeti Perspektifinden Bir Bakış / 34

 

Duygu Ün – Yakup Ayaydın

Özel Yetenekli Çocuklara, Eğitimlerine ve BİLSEM’lere Yönelik Veli Görüşleri: Nitel Araştırma / 47

 

Özel Yetenekli Aileleri ve Öğretmenleri

Nüket Afat Özel

Yetenekli Çocukların Gelişiminde Beklenmedik Başarısızlık ve Aile / 62

 

Uğur Zat

Üstün Potansiyelli Çocuğa Sahip Ebeveynlerde Stres Yönetimi / 71

 

Uğur Zat

Sihirli Değnekse Eğitim, O Değneği Tutan Ellerdedir Keramet. O Keramet; “Niyet”… / 74

 

Ömer Ayvaz

Üstün ve Özel Yetenekli Çocuklar (Üstün Zekâlılar) / 76

 

Gamze Mertol – Hüseyin Mertol

Üstün Yetenekli / Zekâlı Öğrencilerin Sosyolojisi / 80

 

Özel Yeteneklilerde Değerler Eğitimi

Ahmet Kurnaz – Canan Şentürk Barışık

Üstün Zekâlı Öğrenicilerde Değerler Eğitimi, Değerler Eğitimine İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri / 84

 

Özel Yeteneklilerde Fen ve Teknoloji Eğitimi

Filiz Kabapınar

Yapılandırmacı Öğrenme Anlayışıyla İlişkisi Bağlamında Üstün Zekâlılarda Fen Öğretimine Bakmak: Nobel Ödülüne Giden Yolda… / 99

 

Bestami Buğra Ülger

Üstün Yeteneklilere Yönelik Fen Bilimleri Alanında Yürütülen Etkinlikler / 121

 

Ayşe Alkan

Özel Yetenekli Öğrencilerin Eğitiminde Algoritma ve Programlama Eğitimi / 137

 

Özel Yetenekliler ve Sanat Eğitimi

Mehmet Ali Genç

Sanat Yolculuğunda Üstün Yetenek Keşfi (Tanılanma) ve Eğitimi / 146

 

Eylem Tataroğlu

Sanat Eğitiminde Üstün Yetenekliler / 162

 

Ali Öztürk – Rahile Öztürk

Müzik ve Üstün Zekâ / 177

 

Özel Yetenekliler ve Uzaktan Eğitim

Derya Boçkay

Özel Yetenekli Öğrencilerin Uzaktan Eğitime İlişkin Algıları: Bir Metafor Çalışması / 187

 

Çağlar Çetinkaya

Üstün Yeteneklilerin Uzaktan Eğitime İlişkin Metaforik Algıları: UYCEP Edu Örneği / 201

 

Zekâ ve Yetenek Gelişimini Destekleyen Eğitim Örnekleri ve Öneriler

Elif Dağlıoğlu

Erken Çocuk Döneminde Üstün Yetenekli Çocuklara Yönelik Programların Temel Özellikleri / 209

 

Yücel Kabapınar

Üstün Zekâlıların/Yeteneklilerin Kimlik Belirleyen Derslerinde Kanıt Temelli Öğrenme Yaklaşımını Uygulamak: ‘Tam da Bize Göreymiş Bu Yaklaşım’ / 221

 

Hasret Nuhoğlu

Çocuk Üniversitesinde Eğitim Alan Özel Yetenekli Öğrencilere Yönelik Bir STEM Programının Geliştirilmesi ve Öğrenci Ürünlerinin Değerlendirilmesi / 242

 

Kemal Yürümezoğlu – Burak Karabey

Çocuklarda Bilim Yoluyla Zekâ ve Yetenek Gelişimini Desteklemek / 257

 

Bahadır Ayas

Alana Özgü Yaratıcılık: Bilimsel Yaratıcılık Örneği ve Göstergeleri / 266

 

Derya Boçkay – Yunus Emre Avcu – Zerrin Ay

Üstün Yetenekli Öğrenciler İçin Farklılaştırılmış-Zenginleştirilmiş Öğretim Uygulaması: Şeker Fil Mohini / 278

 

Şahin Oruç – Sibel Çağır

Üstün Yetenekli Bireyler İçin Eğitmenlerin Etkinlik Önerileri / 291

 

Özel Yetenekliler Eğitiminde Dünyadaki Uygulamalar

Faruk Levent

Amerika’da Üstün Yeteneklilere Yönelik Eğitim Politikaları / 318

 

Erkan Erdik

Güney Kore’de Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Han Nehri Mucizesi: Gezi Notları / 330

 

Yalçın Dilekli

Türkiye ve Farklı Ülkelerde Üstün Yetenekliler Eğitimine Bakış: Turnayı Gözünden Vurmaya Çalışmak / 364

 

Vicdan Cevher Kılıç

Macaristan, Polonya, Slovakya ve Çekya’da Üstün Zekâlı ve Yetenekli Bireylerin Eğitim Politikaları ve Uygulamaları / 374

 

Çeşitlemeler

Şerife Bilgiç – Seda Nur Şakar – Mehmet Bıçakçı – Mustafa Baloğlu

Üstün Zekâlı İmajının Çeşitli Dillerdeki Görseller Aracılığı ile Karşılaştırmalı İncelenmesi / 380

 

Volkan Tatar

‘Özel Yetenekliyim Ben’ / 390

 

GriCeviz GriCeviz

Bilişsel Beceri ve Zihinsel Gelişim Platformu / 392